Hrímblaðka

Atriplex glabriuscula

vex eingöngu í sjávarfjörum, í sandi eða möl. Hún er algeng allt í kring um landið. Talið er að hér vaxi að minnsta kosti tvær tegundir af þessari ættkvísl, hrímblaðka og hélublaðka, en skilin milli þessara tegunda eru óglögg, og þekkjast þær tæplega nema á aldininum. Það er varla nema á færi sérfræðinga að greina þær sundur.

Hrímblaðkan er allstórvaxin, einær fjörujurt með greinda, gárótta, allt að 60 sm langa stöngla sem oftst eru jarðlægir. Blómin eru einkynja, bæði kynin á sömu plöntunni. Karlblómin eru 1-2 mm í þvermál með fimm, grænum eða rauðleitum blómhlífarblöðum og 5 fræflum, frjóhirzlurnar eru gulleitar eða bleikrauðar. Kvenblómin eru með einni frævu, blómhlífarlaus, en umlukin tveim breiðtígullaga, odddregnum, grænum eða rauðum forblöðum sem stækka verulega við aldinþroskun (5-7 mm), lykja um aldinið og eru samvaxin neðst. Fræin eru dökk brún, hliðflöt, 3-4 mm í þvermál og dreifast með sjónum. Laufblöðin eru stakstæð og stilkuð, blöðkur neðstu blaðanna eru breiðegglaga eða þrístrendar, óreglulega bugtenntar með útstæðum hliðarsepum, þær stærstu með þverum grunni en aðrar fleyglaga. Blöðkur efri blaðanna eru mjórri, jafnvel lensulaga, þau efstu oft heilrend. Öll jurtin meir eða minna þakin örsmáum, hvítum salthárum sem gefa henni hélukennt yfirborð.

Greining íslenzku hrímblöðkunnar hefur löngum verið vandamál, og niðurstöður einstakra sérfræðinga verið mismunandi. Að hluta til hefur vandamálið verið það að tegundirnar verða ekki aðgreindar nema með þroskuðum aldinum. Lengst af hefur verið talið að hér vaxi tvær tegundir. Í fyrstu var talið að hér væri Atriplex patula, en síðar var nefnd Atriplex longipes subsp. praecox, en ætíð var mjög á reiki hvernig þessar tegundir voru aðgreindar og hversu útbreiddar þær væru. Nú er hins vegar talið að nánast öll hrímblaðkan við Íslandsstrendur tilheyri Atriplex glabriuscula, en aðrar tegundir séu mjög sjaldgæfar. Samkvæmt Flora Nordica á Atriplex longipes subsp. praecox að hafa verið staðfest frá Breiðdalsvík. Reidar Elven hefur staðfest eitt eintak af Atriplex patula sem safnað var á Oddeyri 1945, og er það líklega slæðingur þar. Einnig hefur hann staðfest eitt eintak af Atriplex littoralis frá Krossanesi. Það er smávaxin tegund sem er nokkuð frábrugðin hrímblöðku. Mikið af þeim hrímblöðkum sem til eru á söfnum eru ógreinanlegar vegna þess að þær eru ekki á réttu þroskastigi til greiningar.

Flóra Íslands - Blómplöntur

Hrímblaðka

Atriplex glabriuscula