er af draumsóleyjarætt og vex einkum á melum og sendnum jarðvegi, einnig stundum í klettum og fjallsrindum. Melasólin er algeng um alla Vestfirði og nokkuð víða um Snæfellsnes, Borgarfjörð og Húna-vatnssýslur. Á þessu svæði finnst hún bæði á láglendi og til fjalla. Hún er einnig útbreidd á Austfjörðum, en þar mest til fjalla þótt hún finnist stundum á áreyrum á láglendi eða skriðum neðarlega í fjöllum. Á Miðnorðurlandi er hún nokkuð víða hátt til fjalla, mest í 600 til 1000 m hæð, en finnst ekki á láglendi. Af melasól eru þrjú litarafbrigði í landinu, gult, hvítt og bleikt.  Það gula er algengast en það bleika og hvíta nefnist Stefánssól sem er  mjög sjaldgæf og friðuð.

Melasólin er fjölær jurt með fjórdeildum blómum. Blómin eru 2,5-3 sm í þvermál, oftast gul, sjaldnar hvít eða bleik. Krónublöðin eru fjögur, 1,5-2,2 sm löng. Bikarblöðin eru tvö, alsett dökkbrúnum hárum, 10-15 mm löng og lykja alveg um blómin áður en þau springa út, en falla strax af við blómgun. Fræflar eru margir, 8-10 mm langir, frjóhirzlur gular. Melasólin hefur eina, stóra frævu, alsetta brúnsvörtum, stinnum hárum, frænið kross- eða stjörnulaga með 4-6 örmum ofan á flötum toppi frævunnar. Aldinið er um 12 mm langt, rifjað sáldhýði með röð af götum efst á milli frænisarmanna. Fræin eru nýrlaga, brún, örsmá, um 1 mm á lengd. Stönglarnir (blómleggirnir) eru þétthærðir, blaðlausir. Laufblöðin eru stofnstæð, stilkuð, fjaðurflipótt eða sepótt, grófhærð bæði á efra og neðra borði.

Melasólin er afar breytileg í útliti, og hefur henni verið skipt niður í fjölmargar deilitegundir á Norðurlöndum, og hafa margar þeirra mjög þrönga útbreiðslu. Samkvæmt Flora Nordica eru þrjár þessara deilitegunda á Íslandi: subsp. radicatum, subsp. stefanssonii  og subsp. steindorssonianum. Subsp. radicatum er algeng á Vestfjörðum, og finnst víða á Snæfellsnesi og á nokkrum stöðum öðrum á Vesturlandi, en einnig á Norðurlandi, einkum til fjalla. Hún ber gul blóm og hefur gulan mjólkursafa. Subsp. stefanssonii hefur fundist á Vestfjörðum og vestan til á Norðurlandi. Hún hefur ýmist hvít eða rauðbleik blóm, en hvítan mjólkursafa. Subsp. steindorssonianum vex víða á Austfjörðum frá Njarðvík suður í Öræfi og hefur gulblóm en hvítan mjólkursafa. Allar þessar deilitegundir eru samkvæmt Flora Nordica einlendar á Íslandi. Samkvæmt nýrri rannsóknum á erfðaefni þessara plantna hvílir þessi skipting í deilitegndir á afar veikum grunni, og því ef til vill réttara að telja alla þessa stofna bæði á Íslandi, Færeyjum og í Skandinavíu til sömu deilitegundar, subsp. radicatum.